IWIERZYCE

Pierwsze informacje źródłowe o wsi Iwierzyce pochodzą z XIV wieku. Nie ulega jednak wątpliwości, że osadnictwo na tych terenach rozwijało się znacznie wcześniej.

Trzeba pamiętać, ze w XIII wieku nieopodal wsi Iwierzyce przebiegała granica ówczesnego państwa polskiego i Rusi. Dla jej obrony w drugiej połowie XIV wieku król Kazimierz Wielki świadomie prowadził akcją osadniczą. Spośród okolicznych wsi najstarszą metrykę mają m. innymi Iwierzyce. Trudno jest jednoznacznie wyjaśnić pochodzenie nazwy wsi. Można spotkać się w różnych opracowaniach ze stwierdzeniem, ze kiedyś były to Zwierzyce, Wierzyce itp. Według pochodzącego z Klęczan pisarza Bogusława Koguta, nazwa wsi pochodzi od wież obronnych z czasów najazdów tatarskich, zlokalizowanych na wzniesieniu zwanym Chełm. Z nazwą Iwierzyce spotykamy się w suplicie z 1379 r. wymieniającym ją jako uposażenie kasztelanii sandomierskiej. Wieś była na prawie niemieckim. O istnieniu sołectwa w Iwierzycach mówią już źródła XV wieczne. I tak np. sołtysem w 1459 r. był Wacław, w 1492 r. - Jakub Tumigral. Już w 1536 r. w Iwierzycach istniał folwark. Z zapisków czytamy, ze sołtys Jan Zabrowski dysponował w tym roku w Iwierzycach i Wiercanach między innymi: 2 łanami pola z 2 kmieciami i zagrodnikiem, 2 karczmami, 2 młynami i kilkoma stawami. XV i XVI wiek dla pobliskich terenów był okresem względnego dobrobytu i stabilizacji. Nie można tego powiedzieć o XVII wieku. Tereny te w 1608 r. zostały najechane przez wojska Stanisława Stadnickiego zwanego „Diabłem Łańcuckim”. Nowa klęska miała miejsce w 1624 r. gdy dotarł tu szczególnie niszczycielski najazd tatarski. W 1632 r. duże spustoszenie wśród ludności poczyniła dżuma. Pogłębiły ją wojska Rakoczego ciągnące w 1660 r. w stronę Krakowa. Ustawiczne walki przemarsz i rekwizycje wojsk obcych i własnych w czasie „potopu” i późniejszych zamieszek rokoszowych, spowodowały wielkie straty w liczbie ludności oraz zniszczyły gospodarkę. Podobnie było w XVIII wieku. Juz w 1702 roku kupił te okolice szwedzki generał Magnus Stenbock. Znów miały miejsce przemarsze wojsk, kontrybucje. W 1716 r. niszczył saski generał Eckstedt, podobnie postępowali polscy dowódcy - Władysław Gościmiński i Jan Żukowski. Nie inaczej było w latach konfederacji barskiej tj. 1468-1771. Tereny Rzeszowszczyzny, a wiec i nasze były miejscem walk i przemarszów wojsk. Wiek XVIII poza kolejnymi zniszczeniami okresu wojny północnej nie przyniósł zasadniczych zmian w położeniu ludności miejscowej. Jako ciekawostkę można podać strukturę ludności rolniczej w 1765 r. I tak było w tym roku - 34 kmieci, 10 zagrodników, 5 komorników. Różnie kształtowało się położenie ludności chłopskiej.

W okresie staropolskim poddany i jego grunt były praktycznie własnością pana, natomiast w erze józefińskiej, właściciel wsi mógł wprawdzie nadal darować, sprzedawać, wydzierżawiać, bądź obciążyć hipotecznie grunt, ale nie mógł samowolnie usunąć chłopa - chyba, że ten odmawiał świadczeń poddańczych. Chłopi w różnym wymiarze zobowiązani byli do świadczenia powinności poprzez pracę zaprzęgiem, osobiście, świadczenie w naturze i gotówce. W okresie rozbiorów sytuacja ich jeszcze się pogorszyła. Wywołało to opór chłopów którego najtragiczniejszym przejawem była „rabacja” w 1846 r. Uzbrojone grupy chłopów napadały dwory zabijały ich właścicieli. Jedna z takich grup splądrowała dwór w Iwierzycach będący wtedy własnością Lubienieckich, również właścicieli Sielca i Olchowej. Mieszkańcy jednak ocaleli. Dzięki temu nie doszło do podobnej tragedii jaka miała miejsce w Wiercanach, gdzie w bestialski sposób zamordowano właściciela Włodzimierza Bzowskiego. Od 1884 r. był nim Józef Michałowski a następnie Władysław i Juliusz Michałowscy. Syn Józefa Michałowskiego Piotr, był znakomitym malarzem, piewcą legendy napoleońskiej.

Kontakt

Parafia pw. św. Michała Archanioła
w Nockowej

Nockowa 49
39-124 Iwierzyce

tel: 537 511 420 - w godz. pracy Kancelarii

tel: 725 922 492 - grabarz, p. Kazimierz Bąk

© 2017-2024 Parafia pw. św. Michała Archanioła w Nockowej. All Rights Reserved. Designed By WarpTheme.